20 տարվա ընթացքում Հայաստանի ցորենի ինքնաբավության մակարդակը նվազել է 2-2,5 անգամ. ինչպե՞ս լուծել խնդիրը
Հայաստանում հացահատիկի գնի վրա ազդող հիմնական գործոնը ներմուծող երկրներում գներն են։ Այս մասին NEWS.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց ՀՀ գյուղատնտեսության նախկին փոխնախարար, փորձագետ Գառնիկ Պետրոսյանը։
«Եթե Ռուսաստանում (Հայաստանում հացահատիկի հիմնական մատակարար երկրում) գները բարձրանան, բնականաբար, այստեղ էլ կբարձրանան։
Մենք չենք կարող ազդել մեր ներկայիս արտադրության ծավալների վրա, քանի որ հացահատիկի մեր պահանջարկը բավարարում ենք միայն 22-23 տոկոսով։ Սա նշանակում է, որ մենք 80 տոկոսով կախված ենք դրսից մատակարարումներից»,- հավելեց փորձագետը։
Ուստի արտաքին շուկաներում տեղի ունեցող փոփոխություններն անմիջական ազդեցություն կունենան Հայաստանում հացի արտադրության ոլորտի վրա։ Հացի գնի խնդիրն այս պահին ներքին արտադրողից կախված չէ, այն ամբողջությամբ կապված է դրսի իրավիճակի հետ։
Պետրոսյանը հիշեցրեց, որ Հայաստանի վարելահողերի մոտ 50 տոկոսը չի մշակվում։ Սա խոսում է այն մասին, որ երկիրը հսկայական չօգտագործված պաշարներ ունի հացահատիկի արտադրությունը մեծացնելու համար:
«Սեփական արտադրության շնորհիվ մենք կարող ենք զգալիորեն ավելացնել հացահատիկի բերքի ծավալը եւ ռազմավարական նշանակություն ունեցող այս ապրանքի ինքնաբավության մակարդակը»,- ընդգծեց նախկին փոխնախարարը։
Ավելի վաղ NEWS.am-ի գրավոր հարցմանն ի պատասխան՝ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության մամուլի ծառայությունը հայտնել էր, որ ցորենի ինքնաբավության մակարդակը 2021թ․ կազմել է մոտ 26,4 տոկոս։
Համեմատության համար Պետրոսյանը ներկայացրեց 2000-ականների թվերը, երբ այդ թիվը կազմում էր 40-45 տոկոս։
«Սա նշանակում է, որ այդ ժամանակ մենք մեծացրել ենք մեր անկախությունն այս ոլորտում»,- ասաց նա։
Հայաստանի գյուղատնտեսության նախկին փոխնախարար Աշոտ Հարությունյանը NEWS.am-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց, որ 2017թ․ ցորենի ինքնաբավության մակարդակը մոտեցել է 63 տոկոսի՝ չհաշված Արցախից ցորենի ներկրումը։
«Եթե մենք մեծացնենք արտադրության ծավալը, մենք կարող ենք դառնալ լիովին անկախ՝ բավարարելով ներքին պահանջարկը։
Հատկապես Հայաստանի բարձրադիր լեռնային շրջաններում ցորենի աճեցումն այլընտրանք չունի, քանի որ այդ վայրերում պտղատու, խաղողի, բոստանային կուլտուրաների արտադրություն չկա։ Այնտեղ հիմնականում աճեցվում են հացահատիկային եւ կերային կուլտուրաներ»,- ասաց Գառնիկ Պետրոսյանը։
Ցորենի արտադրության ծավալները մեծացնելու համար անհրաժեշտ է լուծել բազմաթիվ մարտահրավերներ՝ հաշվի առնելով, որ այս ոլորտում շահութաբերության մակարդակը շատ ցածր է։
«Ծախսերն ավելացել են, արտադրության ինքնարժեքը մնում է բարձր, իսկ եկամտաբերությունը՝ ցածր: Սա ազդում է մեր արտադրանքի մրցունակության վրա եւ կանխում է արտադրության ծավալների ավելացումը»,- նշեց փորձագետը։
Ըստ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության տվյալների՝ 2021թ․ հացահատիկային կուլտուրաների համախառն բերքը կազմել է մոտ 144 055 տոննա (ցորեն, գարի, եգիպտացորեն), որից շուրջ 96 262՝ ցորեն (աշնանացան ցորեն՝ 94 241 տոննա, գարնանացան՝ 2020,5 տոննա):
Խնդիրները լուծելու համար Պետրոսյանն առաջարկում է հողն ամբողջությամբ պարարտացնել (այդ թվում՝ ազոտական եւ ֆոսֆորային պարարտանյութեր), իրականացնել ցանքաշրջանառություն, կազմակերպել ոռոգում, օգտագործել բարձրորակ սերմացու, ձեռք բերել ժամանակակից կոմբայներներ (30-40 տարվա հին կոմբայներների օգտագործման պատճառով բերքի կորուստը հասնում է 30-40 տոկոսի)։
«Այս բոլոր խնդիրները պետք է լուծվեն, որպեսզի մենք ստանանք ոչ թե 22 ցենտներ բերք (1 հա մշակովի հողից - խմբ.), այլ 62 ցենտներ եւ ավելի, ինչպես Եվրոպայում։ Նման փոփոխությունները կհանգեցնեն արտադրության եկամտաբերության բարձրացման»,- եզրափակեց գյուղատնտեսության նախկին փոխնախարարը։
Հուսով եմ` տիկինը կհերքի Քաջարանի կոմբինատի բեռնափոխադրման մոնոպոլիստը լինելու ասեկոսեն․ Դանիելյան
Փաշինյանի ձեռամբ ադրբեջանցի հատուկ ջոկատայինները գալու են ու «խաղաղ» տեղավորվեն ՀՀ-ում. ադրբեջանագետ
Մահացել է անվանի բժիշկ Արտավազդ Սահակյանը
Ուզել են Արշակ Սրբազանի գրպանը բան գցեն, հիշել են՝ սքեմը գրպան չունի. Հայկ Մամիջանյան
Իշխանությունը քահանա է փնտրում. ինչ է կատարվում Գյումրիում. «Ժողովուրդ»
Արշակ սրբազանին վերաբերող ճեպազրույցում անզգույշ մի արտահայտություն եմ արել․ փաստաբան
Ռուբլին թանկացել է․ փոխարժեքն՝ այսօր
Գերագույն գլխավոր տգետը չգիտի անգամ, որ Հայ Առաքելական Եկեղեցին հիմնադրել են Թադեոս և Բարդուղիմեոս ա...
Ինչո՞ւ «նետերն» ուղղվեցին հենց «կռիվը բաժանողի» վրա. «Փաստ»
Արման Թաթոյանը առաջարկ է ներկայացրել Ալիևին (տեսանյութ)